Badania naukowe

W 2020 roku we współpracy z Uniwersytetem Medycznym w Białymstoku – dzięki zdobytemu grantowi z Europejskiego Funduszu Programu Regionalnego – zespół dr hab. Arkadiusza Surażyńskiego przeprowadził badania laboratoryjne in vitro z wykorzystaniem komórek nowotworów żołądka, sutka i jelita grubego oraz komórek prawidłowych fibroblastów skóry ludzkiej. Badania dowiodły, że składniki zawarte w olejku CBD wykazują synergiczne działanie i upośledzają podziały komórek nowotworowych oraz inicjują w nich proces apoptozy (kontrolowanej śmierci komórki). Co istotne, antyoksydanty w postaci selenu i witaminy D3 chronią równocześnie komórki prawidłowe.

Tak powstał FENOMEN – produkt, który zawiera olejek CBD o stężeniu 30%, witaminę D3 i selen

Wyniki przytoczonych badań zostały opublikowane w raporcie “Ocena wpływu oraz molekularnego mechanizmu zastosowania oleju kannabinoidowego (CBD), selenu oraz witaminy D3 na proces przeżywalności w komórkach prawidłowych i wybranych komórkach nowotworowych”

Dane literaturowe i analizy statystyczne wyraźnie pokazują, że nowotwory, zaraz po chorobach serca, są jedną z najczęstszych przyczyn zgonów na świecie. W 2019 roku śmiertelność wyniosła około 19 milionów. Niestety, liczba pacjentów z rozpoznaniem nowotworu rośnie z roku na rok, a ilość skutecznych metod leczenia nadal jest niewystarczająca. Współczesne badania skupiają się nie tylko na terapiach pacjentów cierpiących na nowotworowy, ale ogromny nacisk kładzie się również na prewencję, szczególnie pacjentów narażonych na choroby cywilizacyjne. Jednym z nowych kierunków, zarówno farmakoterapii, jak i prewencji raka, jest wykorzystywanie właściwości medycznych kannabinoidów (pochodne kannabinoidów lub tertachydrokanabinoidów) pozyskiwanych z roślin z gatunku Cannabis. Dotychczasowe badania wykazały szerokie spektrum ich korzystnych właściwości przy stosunkowo niewielkich skutkach ubocznych i działaniach niepożądanych.

Najnowsze badania in vitro oraz in vivo udowodniły, że leczenie kannabinoidami było skuteczne w różnych typach nowotworów (prostaty, trzustki, piersi, dwunastnicy i innych). W obecnej chwili prowadzone są badania kliniczne u pacjentów z glejakiem mózgu, w przypadku których wdrożono terapie kannabinoidami, a ich wyniki są bardzo obiecujące. Mechanizm przeciwnowotworowego działania tych substancji związany jest z wieloma aspektami. Prowadzi do zahamowania wzrostu guza, zmniejszenia przeżywalności oraz inwazyjności komórek nowotworowych, indukcji apoptozy bądź autofagii, jak również do zaburzeń oksydo-redukcujnych w komórkach patologicznych, czego konsekwencję stanowi śmierć komórkowa. Plejotropowe działanie kannabinoidów związane jest z pobudzeniem specyficznych receptorów CB1/CB2, a efekty molekularne zaangażowane w zmianę metabolizmu komórki nowotworowej wynikają przede wszystkim z zaburzeń szlaków przekaźnictwa sygnałowego najważniejszych kinaz (MAPK, Akt, mTOR), zawartości białek p53 czy Atg7 oraz produkcji wolnych rodników tlenowych (ROS) – stanowiących kluczowy element w metabolizmie komórek nowotworowych.

Inną istotną substancją wykorzystywaną w prewencji nowotworów jest selen (Se). Pierwiastek ten odgrywa ważną rolę w zapobieganiu powstawaniu nowotworów z uwagi na swoje właściwości naprawy DNA, aktywacji programowanej śmierci komórki oraz regulacji układu endokrynnego, immunologicznego, jak również innych mechanizmów, włącznie z właściwościami antyoksydacyjnymi. Badania epidemiologiczne sugerują odwrotną zależność między poziomem selenu w organizmie a ryzykiem wystąpienia nowotworu jelita grubego, prostaty, płuca, pęcherza, skóry, przełyku oraz żołądka. Z danych wynika, iż w grupie osób o najwyższym spożyciu selenu stwierdzono niższe o 31% ryzyko zachorowania na nowotwory oraz niższe o 45% ryzyko zgonu z powodu choroby nowotworowej. Selen jest kofaktorem licznych enzymów antyoksydacyjnych zwanych selenoproteinami, do których zaliczamy peroksydazę glutationową czy reduktazę tioredoksyny-1. Istnieje szereg badań in vitro wskazujących, że selenoproteiny hamują mobilność komórkową, migrację, działają antyangiogennie, wpływają na proces apoptozy oraz regulują procesy oksydo-redukcyjne w komórkach nowotworowych.

Kolejnym ważnym zjawiskiem, któremu poświęca się w ostatnich latach dużo uwagi, jest korelację między występowaniem choroby nowotworowej, a zawartością witaminy D3 w organizmie człowieka. Zaobserwowano, iż jej niedobór wpływa na rozwój nowotworów i chorób autoimmunologicznych. W badaniach in vitro stwierdzono, że metabolit witaminy D3 — 1,25-dihydroksycholekalcyferol (1,25(OH)2 D3) wpływa na regulację procesów wzrostu i różnicowania komórek oraz jest odpowiedzialny za funkcjonowanie komórek prezentujących antygen oraz limfocytów T. Ponadto 1,25(OH)2 D3 hamuje proliferację i stymuluje różnicowanie w komórkach linii białaczkowych M1 i HL-60. Pozytywny wpływ tego związku stwierdzono również podczas badań nad liniami komórkowymi pochodzącymi z nowotworów prostaty, jelita grubego, sutka, płuc i czerniaka, w których stwierdzono ekspresję genu VDR. W badaniach klinicznych zaobserwowano, że witamina D3 wykazuje potencjalne działanie przeciwnowotworowe w raku prostaty. Mechanizmy działania przeciwnowotworowego witaminy D3 związane są z hamowaniem namnażania komórek nowotworowych, a także regulacją procesu proliferacji, różnicowania, apoptozy i angiogenezy. Za antykancerogennym działaniem witaminy D3 przemawia również ekspresja 1α-hydroksylazy w wielu tkankach poza kostnych oraz obniżona synteza tego enzymu w przebiegu różnych nowotworów, co w efekcie skutkuje obniżonym stężeniem kalcytriolu.

Opisane wyżej substancje wykorzystywane są w prewencji nowotworów, niemniej rezultaty ich działania nie są zadowalające. Substancje te mają wspólne cechy i mechanizmy działania (działanie antyoksydacyjne, proapoptyczne, antyproliferacyjne, antyangiogenne), jednakże wykorzystują różne mechanizmy molekularne w celu osiągnięcia zamierzonego efektu. Dlatego też postanowiono przeprowadzić badania z użyciem oleju kannabinoidowego z walidowaną zawartością kannabidiolu (CBD), selenu oraz witaminy D3 w celu dobrania optymalnego składu oraz stężeń badanych substancji do osiągnięcia skutecznego, synergistycznego, cechującego poszczególne substancje, mechanizmu działania proapoptycznego na komórki nowotworowe (raka żołądka AGS, raka sutka MCF-7 oraz jelita grubego DLD-1) i pozostającego bez wpływu na komórki prawidłowe – fibroblasty skóry ludzkiej.

W badaniach udowodniono, iż CBD zawarty w oleju kannabinoidowym, w zależności od stężenia, upośledza przeżywalność, nasila proces apoptozy, zmniejsza biosyntezę DNA oraz biosyntezę kolagenu w komórkach nowotworowych z funkcjonalnym enzymem POX (AGS, MCF-7, DLD-1). W komórkach prawidłowych (fibroblastach skóry ludzkiej), w których brak jest ekspresji tego enzymu, obserwuje się znaczące ograniczenie efekt CBD. Dodatkowo Zastosowanie Selenu i Witaminy D3 jako antyoksydantów ogranicza inhibicyjny wpływ CBD na badane procesy ale tylko w komórkach prawidłowych. W komórkach nowotworowych efekt ten jest zdecydowanie mniej zauważalny. Proapoptotyczne działanie CBD wynika z molekularnego mechanizmu związanego z aktywacją szlaku PPARγ→p53→POX.

CBD powoduje wzrost reaktywnych form tlenu w komórkach nowotworowych AGS. Zjawisko to nie zachodzi w modelu komórkowym fibroblastów skóry ludzkiej. Plejotropowe proapoptotyczne działanie CBD powiązane jest ze wzrostem ekspresji fosforylowanej formy kinazy p38 należącej do MAP kinaz. Wyniki badań dowiodły, że składniki zawarte w olejku CBD (poprzez swoje działanie proapoptotyczne na komórki nowotworowe) wraz z odpowiednio dobranymi antyoksydantami (wit. D3 i selenem) pozostając nietoksyczne na komórki prawidłowe, mogą w przyszłości stanowić obiecujący kierunek terapii przeciwnowotworowej.